20 Temmuz 2011 Çarşamba

İnstrumental (ile hali) Творительный Падеж

İnstrumental (ile hali) Творительный Падеж 

İsimlerin instrumental durumu, bir şeyin yapılmasını sağlayan nesne veya bir insanı göstermektedir. Yani bir şey vasıtasıyla bir eylemin yapılmasıdır.

Erkek İsimler : 
Tekil durumda bir sessiz harf ile т, л, н ,с  vs. sona eren isimlere  -ом takısı eklenir.
Nom.          İnst.
стол          столом
брат          братам
студент    студентомм
иван          иваном
нож           ножом
молоток    молотоком
вечер        вечером
отец         отцом

ь ve й  ile sona eren erkek cins isimlerde ь ve й düşer yerine,  ем eki gelir.
Nom.            İnst.
учитель    учителем
писатель  писателем
рояль        роялем
чай           чаем
дождь      дождём
словарь    словарем
герой       героем

Я горжусь братом. (Kardeşimle gurur duyuyorum.)
Я режу хлеб ,сыр, мясо ножом. (Ekmeği, peyniri, yağı bıçakla kesiyorum.)
Я вбиваю гвоздь молотком. (Çiviyi çekiçle çakıyorum.)
Это погиб героем. (O kahraman olarak şehit oldu.)

Dişi İsimler:
a harfi ile sona eriyorsa a düşer; ой eklenir.  я ile sona eriyorsa  я düşer; ей eklenir.
Nom.        İnst.
ручка      ручкой  
вилка      вилкой  
школа    школой  
книга      книгой  
неделя   неделей
тётя      тётей
буря      бурей
Россия  Россией
семья   семьёй
Я пишу карандашом.( Kalem ile yazıyorum.)

ь  ile biten dişi kelimelere ю eklenir.
Nom.      Inst.
осень    осенью
мысль   мыслью
ночь      ночью

Я пишу ручкой. (Kalemle yazıyorum.)
Осенью идёт дождь. (Sonbaharda yağmur yağar.)
Ночью темно. (Gece karanlıktır.)
Я ем вилкой и ложкой. (Çatal ve kaşıkla yemek yerim.)
Я ем суп ложкой. (Çorbayı kaşıkla içerim.)

Nötr isimlerde o ve e harfi ile bitiyorsa, м eklenir.
Nom.         İnst.
слово       словом
окно        окном
место       местом
 лето         летом  
здание     зданием
 поле        полем  
море        морем
ружьё      ружьём
здание    зданием
Я стреляю ружьём. (Tüfekle nişan alıyorum.)
Я еду морем. (Deniz yoluyla geliyorum.)

İnstumental (ile hali) Çoğul Durumu
Sert ve yumuşal harfle biten isimler (her cinsten) çoğul durumunda datif durumunda aldıkları eklere ам, ям, и eklenerek çekimlenir.
Nom. tekil     Dat. Çoğul      Inst. Çoğul
класс             классам           классами
студент        студентам      студентами
книга            книгам           книгами
стол              столам           столами
окно              окнам            окнами
девушка        девушкам       девушками

Yumuşak işaret ile biten isimler erkek ve dişi cinsinde ve я  ve e harfleri ile biten tüm isimler ями son ekini alırlar.

Nom. tekil     Dat. Çoğul         Inst. Çoğul
неделя           неделям              неделями
 здание           зданиям             зданиями
автомобиль  автомобилям     автомобилями
словарь         словарям           словарями
дверь             дверям               дверями


и  ile biten beş tane isim istisna oluşturmakta ve я eki yerine ь ekini almaktadır.
Nom. çoğul       Inst.çoğul
дети                   детьми
люди                 людьмии
лошади             лошадьми
дочери              дочерьми
двери                дверьми


Я горжусь  дочерьми. (Kızlarımla gurur duyuyorum.)
Недельми нет дождя/дождей. (Haftalardır yağmur yağmıyor.)
Весь город полон зданиями. (Bütün şehir binalarla dolu.)
Я пользуюсь когда перевожу словарями. (Çeviri yaparken sözlük kullanıyorum.)

Akuzatif Hal (-i hali) Винительный Падеж

Akuzatif Hal (-i hali) Винительный Падеж 

Erkek cins cansız ,orta ve dişi cinslerden ve -ь ile biten kelimeler eksizdir.
трамвай ,  тетрадь  , лошадь...

-а ve -я  ile biten tüm erkek/dişi isimler   -у veya  -ю alır.
Это мужчина и женщина. (Bir kadın ve bir erkek.)
Я увидел  мужчину и женщину (Bir kadın ve bir erkek gördüm)

Erkek cins sessiz ile bitenler  -й ve -ь  ile biten tüm canlı isimler   -а veya -я takısı alırlar. (Bu isimlerin -i hali, -in halinin aynıdır.)

Это Антон и Сергей. (Anton ve Sergei)
Я встретил Антона и Сергея. (Anton ve Sergei ile bir araya geldim.)
Это учитель. (Bu öğretmen.)
Я видел учителя. (Öğretmeni gördüm.)

Tüm cinslerin, cansız isimlerinin çoğul durumu yalın hal ile aynıdır.
Это столы ,словарй, трамвай ,кресла ,моря, книги , тетради ...

Erkek ve dişi tüm canlı isimlerin -i hali; -in halinin aynısıdır.
Это женщины и мужчины. (Kadın ve erkek)
Я видел женщин и мужчин. (Kadını ve erkeği gördüm.)
Это лётчицы героини. (Bu kahraman pilot.)
Я видел лётчиц- героинь. (Kahraman pilotu gördüm.)

Sessiz bir harf ile biten, -й ya da -ь ile biten erkek cins canlı isimler; -ов, -ев, -ей takılarını alırlar.
Это лётчики-герон. (Kahraman pilot.)
Я видел лётчиков-героев. (Kahraman pilotları gördüm.)
Это учителя. (Öğretmen.)
Я видел учителей. (Öğretmenleri gördüm.)

-ь ile biten dişi canlı varlık isimleri ; -ей takısını alırlar.
Это лошади.(Bu at.)
Я видел лошадей (Ben atları gördüm.)

Buraya kadar yazılanları soru-cevap şeklinde örneklendirdim, bu soruları Russian in Exercises kitabından alıntıladım. Dileyen bu kitabı elinin altında bulundurmalı bence, bayağı yararlı oluyor. Dil bilgisini kavramak için iyi bir kitap.

1- Ты знаешь мою сестру?
Да, я знаю твою сестру.
2- Где моя книга ? Ты видел мою книгу?
Нет, я не видел твою книгу
3- Вы знаете моего друга?
Да я хорошо знаю твоего  друга.
4- Вы знаете нашу новую студентку?
Да мы хорошо знаем эту новую студентку.

19 Temmuz 2011 Salı

Dativ Durumu : Дательный Падеж (-e hali)

Dativ Durumu : Дательный Падеж (-e hali)
Yapılan işi, nesneyi gösterir ya da sahiplik belirtir. Türkçede ise bana, sana, ona şeklinde anlamlara gelmektedir.
Çekimde -e halidir. Aynı zamanda kendisine karşı bir eylem yöneltilen kişiyi göstermektedir.


Erkek isimler : 


Sert sessiz ile sona eren isimlere -у eklenir.
Nom.tekil    Dat. tekil
друг             другу (arkadaş)
стол             столу  (masa)
брат             брату  (erkek kardeş)
карандаш     карандашу (kurşun kalem)


Yumuşak işaret (ь) ile sona eren isimlerde ise; ь düşer ve ю eklenir.


Nom.tekil         Dat.tekil
портфель          портфелю   (evrak çantası)
день                 деню  (gün)
словарь           словарю   (sözlük)
учитель            учителю  (öğretmen)
препадаватель  препадавателю (akademisyen)


Dişi isimler :


a ve я ile sona eren dişi isimlerde; a ve я düşer ve e harfi eklenir.
Nom.tekil           Dat.tekil
девушка           девушке (genç kız)
сестра              сестре (kız kardeş)
тётя                  тёте  (teyze)
няня                  няне (nine)


ь ile biten dişi isimlerde ise  ь düşer yerine и eklenir.
Nom.tekil   Dat.tekil
ночь            ночи  (gece)
очередь     очереди  (bölüm,kısım)
дверь         двери (kapı)


ия ile biten bazı isimlerde ise;  я düşer yerine и gelir.
Nom.tekil       Dat.tekil
фотография     фотографии   (fotoğraf)
фамилия          фамилии  (soyad)
 история          истории (tarih)


Nötr isimler :


o ve e ile biten isimlerde, o düşer y gelir, e düşer ю  gelir.
Nom.tekil       Dat.tekil
окно               окну (pencere)
место             месту (yer,mevkii)
поле               полю  (saha, zemin)
море              морю(deniz)




я (ben)   > мне  (bana)
ты (sen) > тебе  (sana)
он (o)     > ему  (ona) (erkek)
она         > ей   (dişi)
мы (biz)  > нам (bize)
вы (siz)    > вам  (size)
они(onlar)  >  им (onlara)



 DATİV (-e hali)  İSİMLERİN ÇOĞUL DURUMU


 İsimlerde tüm cinslerde bir sessiz harf ile ve a, o ile bitiyorsa -am  ekini alır.


N. Tekil         D.çoğul
класс           классам   
студент       студентам   
ученик        ученикам    
улица          улицам   
река             рекам     
женшина    женшинам    
окно            окнам   
дело            делам  
слово          словам


İsimlerde tüm cinslerde ь, е ,й ve  я ile bitiyorsa;  -ям ekini alır.

N.tekil              D.çoğul
словарь           словарям
автомобиль    автомобилям
музей               музеям
неделя             неделям
 фамилия        фамилиям
трамвай          трамваям  
поле                полям
мнение           мнениям
здание            зданиям

18 Temmuz 2011 Pazartesi

Genetif durumu Родительный  Падеж : İsimlerin çoğul olarak çekimi

Genetif durumu Родительный  Падеж : İsimlerin çoğul olarak çekimi
1)  Erkek isimler:
Erkek isimler sessiz bir harfle bitiyorsa genetif çoğul durumda -ов  ekini alır.
Nom.tekil          Gen.Çoğul
Завод               заводов  (bitki)
класс               классов (sınıf)
стол                столов (masa)
журнал             журналов (dergi)
мальчик            мальчиков  (erkek çocuk)


Erkek isimler ь (yumuşatma işareti) veya  ж, ч, ш, щ   ile biterse  ей  ekini alır.
Nom. Tekil      Gen. Çoğul
учитель          учителей  (öğretmen)
словарь          словарей  (sözlük)
рубль             рублей   (ruble)
рояль             роялей  (kuyruklu piyano)
нож               ножей  (bıçak)
врач              врачей (doktor)
брош             брошей (broş)


Й  ile biten erkek isimler   ев veya  ёв ekini alırlar, Й    düşer.
Nom. Tekil      Gen. Çoğul
музей           музеев (müze)
трамвай       трамваев   (tramvay)
герой           героев   (kahraman)
бой              боёв (çatışma)


Nominatif (yalın) halde çoğul durumunda ья ile biten erkek isimler, genetif çekimin çoğul durumunda   ьев ekini alırlar.
Nom. Tekil    Nom. Çoğul    Gen.Çoğul
брат              братья          братьев (erkek kardeş)
лист              листья           листьев (yaprak)
стул              стулья           стульев (sandalye)
колос            колосья          колосьев (kulak)


İSTİSNA : друг - друзья  -   друзей  
                 сын   - сыновья - сыновей


2) Dişi isimler:
Dişi isimler Genetif durumda çoğul yapılırken;
a harfi ile bitenler; genetif çoğul durumda a düşer.


 Nom.tekil                   Genetif çoğul
книга                            книг  (kitap)
картина                        картин     (çerçeve)
газета                           газет   (gazete)
женшина                      женшин    (kadın)
школа                           школ    (okul)
минута                         минут   (dakika)
сигарета                       сигарет     (sigara)
машина                         машин  (araba)


 я ile biten dişi kelimeler çoğul durumda  я harfi düşer, ь işareti alır :
Nom.tekil               Genetif çoğul
неделя                   недель  (hafta)
буря                       бурь    (matkap)
няня                       нянь    (nine)
земля                      земель  (arazi,toprak)


ь işareti ile biten dişi isimler ей ekini alır, ь işareti düşer :
Nom.tekil             Genetif çoğul
дверь                   дверей   (kapı)
часть                   частей   (parça)
ночь                    ночей   (gece)
тетрадь               тетрадей   (defter)


ея ile biten dişi isimler de ей ekini alır, я düşer:
Nom.tekil           Genetif çoğul
галерея               галерей   (galeri)
идея                    идей  (fikir)
орхидея             орхидей  (orkide)


ия  ile biten dişi kelimeler, çoğul durumunda  ий ekini alır:
Nom.tekil             Genetif çoğul
история               историй   (tarih)
линия                  линий  (çizgi,hat)
срамилия            срамилий   (rezalet)
армия                  армий  (ordu)
 
  NOT: 2 tane istisna kelime vardır.
Nom.tekil          Genetif çoğul
тюрьма                 тюрем  (hapishane)
копейка                 копеек  (kuruş)


Bazı isimlerde sessiz harfler yanyana gelince telaffuz zorlaştığı için, araya sesli harfler gelebilir( о, е,  ё ):
Nom.tekil          Genetif çoğul
студентка          студенток   (üniversite öğrencisi)
девушка             девушек  (genç kız)
сестра               сестёр  (kız kardeş)
кухня                 кухонь  (mutfak)
башня                башен  (kule)
песня                песен    (şarkı)
чашка                чаше    (fincan)
девочка             девочек  (küçük kız)
коробка             коробок    (kutu)
куртка                курток (mont)
Örnek cümleler:
1- Несколько студентов в классе. (neskalka studentov v klasse)
Sınıfta birkaç öğrenci (üniversite öğrencisi)var.
2- Несколько учеников в коридоре. (neskalka uçenikov v  koridore)
Koridorda birkaç öğrenci (lise öğrencisi)var.
3- У меня есть несколько карандашей. (u minya yest neskalk karandaşey)
Birkaç tane kalemim var.
4- Стамбул много музеев. (stambul mınavo muzeev)
İstanbul'da çok müze var.
5- В классе на вашелки много пальто. (v klasse na vaşelki mınavo pâlto)
Sınıftaki askıda bir sürü mont var.


3)Nötr isimler:
Nötr isimler genetif çoğul durumda:
O ile biten nötr isimlerde genetif çoğul durumda o düşer :
Nom.tekil          Genetif çoğul
дело                    дел (iş,uğraş)
слово                 слов   (kelime)
место                 мест   (alan,yer)
село                   сёл (kırsal kesim, köy)


O ile biten bazı nötr isimler, telaffuzda uyumsuz ses kombinasyonundan kaçınmak için, o ve e harfi alırlar:
Nom.tekil          Genetif çoğul
окно                   окон (pencere)
масло                масел (tereyağı)
письмо              писем (mektup)


е  ile biten nötr isimler, genetif çoğul durumunda ей ekini alır:
Nom.tekil          Genetif çoğul
поле                     полей   (alan)
море                     морей  (deniz)


ие  ile biten nötr isimler;  ий ekini alır:
Nom.tekil          Genetif çoğul
здание                зданий   (bina)
мнение              мнений  (görüş)


NOT : копьё   (mızrak)  kelimesi, genetif çoğul durumunda   копий olarak çekilir ьё düşer.
Nominatif(yalın hal) çoğul durumunda  ья ile biten isimler, genetif çoğulda  ьев ile biter:
Nom.tekil    Nom.Çoğul    Genetif çoğul
перо             перия             перьев    (tüy)
крыло           крылья          крыльев   (kanat)
дерево          деревя           деревьев (ağaç)

1 Temmuz 2011 Cuma

Genetiv –in hali : Родительный Падеж (Raditelni Padej)

1.       –in hali : Родительный  Падеж (Raditelni Padej)

      Genetiv durum olarak da adlandırılır. Bir kimsenin ya da bir nesnenin (eşyanın) ait olduğu insan veya eşyayı saptamak için kullanılır. Mesela :

   Öğretmenin evi. à Дом учитела. (Dom uçitela)
   Odamın penceresi. à  Окно комнаты.(Akno komnatı)

  
    Kelimelerin cinslerine göre aldıkları son ekler :

   Erkek isimler bir sessiz harf ile sona ererse bu isimlere a harfi eklenir.
Nom:  студент   класс    стул   профессор
Gen:  студента   класса  стула  профессора
  
   Erkek isimler ь  veya  й  ile bitiyorsa; ь ve  й düşer yerine я gelir.
Nom:  автомобиль   герой   учитель 
Gen:   автомобиля   героя   учителя 
  
  Dişi isimler a ile sona ererse; a düşer yerine ы gelir.
Nom: комната   школа    жена  стена
Gen: комнаты   школы    жены  стены

  a ile biten bazı isimlerde, kökünde sessiz harflerden г, к, х, ж, ш ,щ  varsa;  ы yerine и alır.
Nom: книга    музыка   девушка  ручка
Gen: книги   музыки    девушки  ручки

İSTİSNA: дочь ve  мать   genetiv durumda ери  alır.
  Nom:  мать     дочь
  Gen:  дочери  матери

  я  ve  ь  ile biten dişi isimlerde bu harfler düşer ve yerini  и alır.
Nom:  фамилия  ночь  жизнь история
Gen:   фамилии  ночи  жизни истории

 O harfi ile biten nötr isimlerde O düşer yerini a alır.
Nom:  окно  слово  месло  яблоко
Gen:  окна  слова   месла  яблока

 E harfi ile biten nötr kelimelerde e düşer yerini я  alır.
Nom: поле  здание  море  платье
Gen: поля   здания  моря  платья

  Родительный  Падеж (raditelni padej)  soruları :
  Кого ? (kavo) à Kimin ?
  Чего? (çivo) à Neyin ?
  Какого?(kakavo)(erkek ve nötr)- Какой(kakoy)?(dişi)à Nasıl?


Nom:  Это (buradaki)   Этот     Эта
Gen:   Этого                Этого   Этой
Nom:  То (oradaki)      Та        Тот
Gen :  Того                  Того   Той

Örnek cümleler:
Он такой человек . (On takoy çilavek) O öyle birisi.
Где тот карандаш? (Gde tot karandaş) Oradaki kurşun kalem nerede?
Там нет карандаша. (Tam niet karandaşa) Orada kurşun kalem yok.
Где тот человек? (Gde tot çilavek) Bu kişi nerede?
Того человека нет там. (Tavo çilaveka niet tam.) Oradaki kişi yok.
Где то письмо? (Gde to pismo) Oradaki mektup nerede?
Того письма нет там. ( Tavo pisma niet tam) Orada mektup yok.

Not : Cümle olumsuzken bütün cümlenin yapısı –in halinde[родительный  падеж)(raditelni padej)]
çekilir. Olumlu cümlede yalın haliyle[именительный  падеж (imenitelni padej)] kalır.  

Где она? – O nerede?
Она там. –  Orada.
Где ручка? – Kalem nerede?
Это ручка там.   – Kalem orada.       

Yalın hal     -in hali
Такая   à   такой
Такой   à   такого
такое    à  такого

Эта такая красивая девушк! (Eta takaya krasivaya devuşka)
O kadar güzel bir genç kız!
Такой хорошо день! ( Takoy haraşo dein.)
O kadar güzel bir gün!
Такое красивое пальто! (Takoe krasivoe palto)
O kadar güzel bir palto!

Benim –in halindeki çekimi :
Yalın hal   -in hali
мой     à   моего (moyevo) erkek
моя     à   моей (moyey) dişi
моё     à   моего (moyevo) nötr

Senin
Yalın hal   -in hali
твой   à    твоего
твоя   à   твоей
твоё   à   твоего


У моей сестры нет красной куртки. (U moyey sestrı niet krasnoy kurtki)
Kız kardeşimin kırmızı montu yok.
У меня тоже нет красной куртки (U minya toje niet krasnoy kurtki)
Bende de kırmızı mont yok.
У него есть жёлтая куртка. (U nivo yest joltaya kurtka)
Onun sarı montu var.
Как зовут твоего брата?( Kak zavut tvayevo brata)
Erkek kardeşinin adı ne?
Моего брата зовут Иван. (Moevo brata zavut İvan.)
Kardeşimin adı İvan.
Как имя твоей сестры? (Kak imya tvayey sestrı)
Kız kardeşinin ismi ne?
Имя моей сестры Мария. (İmya moyey sestrı Mariya.)
Kardeşimin adı Mariya.