Dativ durumda (Дательный Падеж) (-de hali) en çok kullanılan edatlar к ve по dur.
К ve ПО edatı, istikametinde, -e doğru anlamına gelmektedir.
К edatıyla örnekler:
к нему (ona doğru)
к жене (karısına)
к городу (kente)
к вечеру (akşama)
к востоку (doğuya)
к ночи (geceye)
1-Я иду к отцу ,он идёт к сестре. (ya idu k atsu, on idyot k sestre)
Ben babama gidiyorum, o kız kardeşine gidiyor.
2-Он пришли к мне. (on prişli k mne)
O bana geldi.
3-Куда ты идёте? (kuda ti idyote)
Nereye gidiyorsun?
4-Я иду к доктору. (Ya idu k doktoru)
Doktora gidiyorum.
5-Ты к кому едёщь? (ti k kamu idyoş)
Kime gidiyorsun?
6-Я иду к брату. (ya idu k bratu)
Kardeşime gidiyorum.
ПО edatıyla örnekler:
ПО edatı boyunca, göre ile içinde,üzerinde,etrafında gibi birçok anlama gelir.
по улице - sokak boyunca
по дороге - yol boyunca
по городу - kent çevresinde/içinde
по комнате - oda içinde
по плану - plana göre
по имени - adıyla
по его словам - onun sözlerine göre
Мы живём по закону. - Biz kanuna göre yaşıyoruz.
Благодаря (blagadarya)edatı ''sayesinde'' anlamına gelir.
Благодаря вам - sizin sayenizde
Благодаря этому - bu sayede- bunun sayesinde
Благодаря тому / что - dolayı, nedeniyle
İnstrumental (ile hali) Творительный Падеж Edatları
под
1-Елена сидит под деревом. (Elena sidit pod derevom)
Elena ağacın altında oturuyor.
2-Книгам лежит под газетой. (knigam lejit pod gazetoy)
Kitap gazetenin altında duruyor. (yatay bir şekilde duruyorsa)
3-Книга стоит на полке.(kniga stoit na polke)
Kitap rafın altında duruyor. (dik bir şekilde duruyorsa)
Под edatı şu ifadelerle birlikte kullanılır.
Под рукаводством - Liderliği altında
Под наблюдением - Gözetimi altında
Örnek:
Ученики делают уроки под наблюдением учитела.
Öğrenciler dersi öğretmenin gözetiminde yapıyorlar.
Больной под наблюдением врача.
Hasta doktor gözetiminde.
Ребёнокta do играет под наблюдением мамы.
Çocuk annesinin gözetiminde oyun oynuyor.
NOT : Eğer hareketin yönü belirtiliyorsa bu durumda под ve за edatları akuzatif (вин, падеж) durumunda olur.
Я кладу карандаш под стол. Masanın altına kalem koydum.
Он садится за стол. Masada oturuyor.
Я иду к столу. Masaya gidiyorum.
Я буду садиться за стол. (Masaya oturacağım.)
Я сижу за столом. (Masada oturuyorum.)
NOT: мной’dan önce, uyumsuz sessiz harf kombinasyonu olduğu için подо şeklinde kullanılır :
Подо мной живёт моя сестра. (Nado mınoy jivyot maya sestra)
Alt katta kardeşim oturuyor.
Подо мной есть магазин-машина.(Nado mınoy yest magazin-maşina)
Alt katta mağaza-araba var.
Над –( надо) edatı üzerine-üzerinde anlamında kullanılır.
1-Лампа висит над письменным столом. (Lampa vicit nad pismennım stalom)
Lamba yazı masasının üzerinde duruyor.
2-Птицы летят на лесом. (Ptitsi letyat na lesom)
Kuşlar ormanda(ormanın üzerinde) uçuyorlar.
3-Надо мной голубое небо.. (Nado mınoy galuboye nebo)
Üzerimde masmavi gökyüzü..
Ayrıca şu fiillerle birlikte kullanılır:
Работать над докладом (книгой ,статьей). (Rabotat nad dokladom)
Bir rapor üzerine çalışmak (kitap,makale).
Стеятся над глупостью. (steyatsya nad glupostyu)
Bir aptallığa gülmek.
Думать над вопросом. (Dumat nad vaprasom)
Sorun üzerinde düşünmek.
Он ещё работает над темой. (On işyo rabotaet nad temoy)
O halen konu üzerinde düşünüyor.
Перед-( передо) edatı önünde,önde,önce,biraz önce anlamlarında kullanılır.
1-Анна сидит перед телевизором. (Anna sidit pered televizorom)
Anna televizyonun önünde oturuyor.
2-Перед домом растут цветы. (Pered domom rastut tısveti)
Evin önünde çiçekler yetişiyor.
3-Перед школой стоит машина. (Pered şkoloy stoit maşina.)
Okulun önünde araba duruyor.
4-Перед ужином мы всегда работаем. (Pered ujinom mıi vsegda rabotaem.)
Öğlenleri her zaman çalışıyoruz.
Перед edatı ayrıca şu ifadelerle sık sık kullanılır:
Ответственность перед народом.(atvetsvennost pered naradom)
Halka karşı sorumluluk.
Обязанность перед обществом. (Abyazannost pered abşestvom.)
Topluma karşı görevler.
Долг перед родиной. (Dolg pered radinoy.)
Vatan borcu.
Передо мной сидит подруга. (Peredo mınoy sidit padruga.)
Karşımda kız arkadaşım oturuyor.
Она пришла передо мной. (Ana prişla peredo mınoy.)
O benden önce geldi.
Между edatı arasında- arasına – içinde- içine anlamlarına gelir:
1-Между столом и окном. (Mejdu stalom i aknom.)
Masa ve pencere arasında.
2-Между богом и мной. (Mejdu bogom i mınoy.)
Allah ve benim aramda.
3-Между Стамбулом и Анкаром. (Mejdu Stambulom i Ankarom.)
İstanbul ve Ankara arasında.
4-Между тремя и четырьмя. (Mejdu tremya i çetıpymya.)
Üç ve dört arasında.
5-Между тем как ... –iken , süresince, olduüu halde.
6-Между тем как мы говорим он пришёл. (Mejdu tem kak mıi gavarim on prişyol.)
Biz konuşuyorken o geldi.
Bu edat ikili ilişkileri göstermek için de kullanılır :
Отношения между государствами. (Athoşeniya mejdu gasudarstvami)
Devlerler arasındaki ilişkiler.
Мир, дружба между народами. (Mir, drujba mejdu narodami)
Halklar arasında barış ve dostluk.
Договор между странами. (Dagovor mejdu stranami)
Ülkeler arasında bir antlaşma/işbirliği.
Между ayrıca aşağıdaki ifadelerle birlikte kullanılır :
разница между ( raznitsa mejdu) aralarındaki farklılık
сходство между (shodstvo mejdu) aralarındaki benzerlik
Рядом с – edatı yanında, bitişiğinde anlamlarına gelir.
Нам сад находиться рядом с рекой. (Nam sad nahoditsya ryadom s rekoy.)
Bahçemiş nehrin kıyısında.
